Nhà thờ Hà Dừa Diên Khánh Khánh Hoà: Nét Cổ Kính Có 1-0-2

Nhà thờ Hà Dừa tọa lạc ở tại Diên Khánh, ngoại thành TP Nha Trang. Có 4 mặt giáp với 4 điểm giáo xứ khác như Ðông giáp Giáo xứ Bình Cang (Ngã Ba Cải lộ tuyến, ranh giới Xã Diên Toàn), Tây giáp Giáo xứ Ðất Sét (Huyện Khánh Vĩnh), Nam giáp Giáo xứ Cư Thịnh (Cầu Lùng) và Giáo xứ Ðồng Hộ (Cầu Ông Ðường), Bắc giáp Giáo xứ Cây Vông (Sông Cái) và Giáo xứ Ðồng Dài.

Từ tỉnh lộ 4 về hướng Tây, qua cửa Đông và cửa Tây thành Diên Khánh rồi qua cầu Hà Dừa, chúng ta sẽ gặp ngôi thánh đường Hà Dừa. Đây là một trong những giáo xứ lâu đời tại Khánh Hoà, có lẽ hầu hết giáo dân đầu tiên là những người di cư từ các tỉnh Quảng Nam và Phú Yên vào khoảng năm 1720 bởi phong trào Nam tiến thời Chúa Nguyễn.

Thánh đường đầu tiên được xây dựng vào khoảng năm 1730, nhưng sau các cuộc bắt đạo thời vua Tự Đức (1848-1861), giáo dân phải ly tán và nhà thờ bị hư hại. Đến khi Hòa ước năm 1862 ký kết, giáo dân mới trở về.

Vào năm 1870, Cố Geffroy Bửu sửa lại nhà thờ theo kiểu Á Đông. Thánh đường hiện nay được xây dựng qua 2 giai đoạn: năm 1897, Cố Ngọc chuẩn bị vật liệu xây dựng, vận động giáo dân đốn gỗ, phái ông Tích chức việc đi Làng Sông và Kim Châu (Qui Nhơn) lấy kiểu chạm trổ,sau đó nhờ Cha Nhuận vẽ sơ đồ rồi khởi công xây dựng; đến năm 1917, Cố Salomez Quới xây tháp chuông, đóng trần nhà thờ và xây nhà xứ.

Sau đó, nhà thờ còn qua nhiều lần tu sửa khác, từ năm 1979 – 1991, Cha Phêrô Nguyễn Văn Nho làm quản xứ, ngài đã sửa lại cung thánh, đóng trần bằng gỗ, làm gác đàn, lót gạch men nền nhà thờ, nhất là xây lại nhà xứ vào năm 1987. Sau đó, Cha Phêrô Phạm Ngọc Lê (1993 - 2002) đã sơn sửa lại tường nhà thờ, ghế quỳ và xây hội trường, nhà giáo lý của giáo xứ.

Từ năm 2002 – 2003, Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Chí Cần làm quản nhiệm giáo xứ. Năm 2005, do nhu cầu giáo dân gia tăng, Cha Tađêô Lê Văn Thanh (2003 - 2007) đã tăng cường thêm ghế đá hai bên hành lang nhà thờ. Khi Cha Phanxicô Xaviê Trịnh Hữu Hưởng về quản xứ vào ngày 21/10/2007, ngài đã từng bước thay ngói nhà thờ, nối dài và sửa sang cung thánh, phòng thánh, dỡ bỏ gác đàn cho hợp với kiến trúc của nhà thờ ban đầu, xây dựng công viên Phục sinh, đài Thánh tâm, tu sửa nghĩa trang cũ, trồng dừa đất sân banh, sửa lại nhà kho và xây thêm phòng giáo lý. Đầu năm 2016, giáo xứ khởi công xây dựng nhà xứ mới thay cho nhà xứ cũ xây vào năm 1987. Công trình đã hoàn thiện và được khánh thành vào ngày lễ kính Thánh Tâm Chúa Giêsu 05/06/2016.

Thánh đường đầu tiên được thành lập trên công viên xanh hiện tại nhưng chắc chắn rằng có trước khi Võ Tánh xây thành Khánh Hoà và tới năm 1870, Cố Bửu (Geffroy) kiến tạo lại theo kiểu Á Ðông, tuy bé nhưng cực kì xinh, có hai cửa ngõ lầu giống cửa thành. Còn thánh đường hiện thấy được thành lập bằng hai thời kỳ, đầu tiên năm 1893 do Cố Ngoan (Saulcoy), ngài chuyển động giáo dân đốn gỗ, phái ông chức Tích đi Làng Sông và Kim Châu lấy kiểu chạm trổ, Cha Nhuận vẽ sơ đồ. Năm 1917, Cố Quới (Salomez) mới xây tháp chuông, đóng trần nhà thời thánh, làm nhà xứ.

Năm 1924 Cố Nghiêm (Guéno) tới, Ngài thành lập nhiều, nào nhà trường, nhà lẫm, nhà xe, căn phòng nhà bếp, lan rộng thánh đường, xây thành, sửa nhà xứ, mua hai chuông. Năm 1932, Linh mục Ðoàn thay Cố Nghiêm, đem hai chuông lên tháp. Năm 1936, Linh mục bính tới và đã thành lập lại bề thành trước thánh đường, cất nhà thời thánh Ðồng Dài.

Năm 1943, Linh mục Hiến thay Linh mục Bính, Ngài lợp lại mái nhà thời thánh, nhà xứ, đóng ghế, làm nền nhà thời thánh, đóng bàn thờ cúng gỗ, thành lập hang đá Ðức mẹ, dựng Thánh giá. Cất lại nhà thời thánh Cư Thạnh. Bên cạnh đó, Ngài còn chuẩn bị chất liệu để thành lập thánh đường Ðồng Hộ. Nhưng đến tháng 9/1945 Việt Minh cướp chính quyền sở tại nên công trình bị bỏ dỡ. Thời kỳ này trào lưu Công Giáo thực hiện sôi nổi như: Hội Thánh Thể (1944), Nghĩa Binh Thánh Thể (1946), Legio Marie (1955), Dòng Ba Phanxicô và Hội Trợ Táng (1956).

Nhà thờ Hà Dừa xưa kia từng có chung thánh đường với giáo xứ Cây Vông ở Hà Gai thuộc Xã Diên Lâm ngày này. Mặc dù, sau thì bị đốt phá nên mới di chuyển về công viên xanh hiện nay thuộc làng Trường Thạnh. Nhưng hiện tại vẫn còn nhìn thấy một số trong những di tích lịch sử trong vùng đất ông Lập, nội tổ ông Nguyễn Bàn.

Các cha ở giáo xứ Hà Dừa đã đóng góp nhiều vào việc tu sửa và xây dựng nhà thờ, nhà xứ, trường học, nhà lẫm gồm: Cha Hy, Cha Vận, Cố Bửu (1871-1879), Cố Đoài (1879-1885), Cố Định (1886), Cố Garnier Minh (1890), Cố Ngọc (1893 - 1897), Cố Ngoan (1897-1899), Cha Nho (1899), Cố Bình (1905 với Cha Hương làm phó), Cố Quới (1910), Cố Nghiêm (1924), Cha Đoàn (1932), Cha Bính (1936), Cha Hiến (1943), Cố Thơm và Cha Nghĩa (1957), Cha Antôn Hồ Ngọc Hạnh (1957 – 1964), Cố Vị (1964 - 1973), Cha Phêrô Nguyễn Quang Sách (1973 - 1979).

Để tới được giáo xứ Hà Dừa, từ trung tâm Nha Trang bạn đi theo con đường 23/10 để về thành Diên Khánh, cụ thể là đến cây xăng chất đốt, bạn rẻ tay phải để qua cửa Đông cửa Tây. Từ đây bạn men theo tỉnh lộ 02 về phía Tây khoảng trên 100m. Qua cầu Hà Dừa, các bạn sẽ cảm nhận thấy một ngôi Thánh Đường cổ kính, đây là Thánh Đường giáo xứ Hà Dừa.

Nhà thờ Giáo Xứ Hà Dừa Diên Khánh là 1 trong các các nhà thời thánh cổ, có lịch sử nâng tầm phát triển lâu năm với hàng nghìn giáo dân đến từ nhiều tỉnh thành khác nhau đến từ các tỉnh như Quảng Nam, Phú Yên được quy tụ bởi trào lưu Nam tiến của thời chúa Nguyễn. Tại đây không chỉ là nơi để thờ lễ của bà con giáo dân mà còn là Vị trí tâm linh mang dấu tích lịch sử. Hiện nay, số giáo dân của giáo xứ Hà Dừa lên khoảng 3500 người.

Một Ngôi Thánh đường cổ kính với hơn 100 năm vẫn uy nghi tỏa sáng, là biểu tượng cho truyền thống đạo đức của bổn đạo Hà dừa. Tiếp nối sứ mạng của Cha Tađêô Lê Văn Thanh, Cha P.X. Trịnh Hữu Hưởng đã chuyển về đây làm Quản Xứ Từ ngày 21/10/2007. Cha đã cùng HĐGX cộng tác xây dựng Giáo xứ luôn Hiệp nhất, đoàn kết và vững mạnh. Cha cũng đang có chương trình tu sửa nội thất và thay mới ghế quỳ cho ngôi Thánh đường cổ kính của Nhà Thờ Hà Dừa để thêm phần khang trang.

Đi đôi với sự nâng tầm phát triển của trái đất, Giáo Xứ Hà Dừa cũng dần dần thay da đổi thịt, các khu nhà ở khang trang cũng bắt đầu mọc lên, nhiều cơ sở kinh doanh làm cho cuộc sống nhiều hộ hộ dân cư thêm an khang – thịnh vượng.

Không chỉ là điểm văn hóa cổ truyền cổ truyền tâm linh đáp ứng bà con giáo dân mà nhà thời thánh Hà Dừa ngày nay còn được nhiều đôi bạn trẻ uyên ương tìm tới để lưu lại các bức ảnh đẹp.

Các lớp giáo lý

Các lớp Giáo lý Phổ thông khai giảng hằng năm, gồm 13 lớp từ Đồng cỏ non 2 đến vào đời 3. Mỗi năm giáo xứ mở 2 khóa (mỗi khóa 5 tháng) Giáo lý Dự tòng. Khi buổi đầu học sẽ hỗ trợ người học hành sống đức tin, này là điều rất quan trọng so với người theo đạo Công Giáo.

Ngoài ra, mỗi tháng giáo xứ còn hỗ trợ cho một số hộ nghèo cả lương lẫn giáo tại địa phương và lập quỹ an táng cho giáo dân nghèo.

Giáo lý hôn nhân

Vào mỗi buổi chiều Chúa Nhật từ 14h-16h, tại nhà thờ Hà Dừa tổ chức một khóa học dành cho các em đã học xong vào đời 3 và các em trên 18 tuổi chưa lập hộ dân cư học về giáo lý hôn nhân, khóa học này được tổ chức hai năm một khóa và thường kéo dài 10 tháng.