Am Chúa Nha Trang - Di Tích Linh Thiêng Nhất Việt Nam

Am Chúa Nha Trang có tọa lạc tại thôn Đại Điền Trung, Xã Diên Điền, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 25km.

Am Chúa được xây dựng trên một ngọn đồi có tên là núi Đại An, hay còn gọi là núi Dưa.

Nơi đây được biết đến với phong tục thờ Thánh Mẫu Thiên Y A Na, là một trong những di tích lịch sử văn hóa lâu đời của xứ Trầm Hương.

Với tọa lạc Am Chúa cách trung tâm thành phố Nha Trang tầm 25km bạn có thể đi qua đường 23/10 theo hướng từ nhà thờ đá đi lên và Quốc lộ 1C hoặc thông qua Quốc lộ 1A

Cả hai đường đều đến chợ Tân Đức, từ đó bạn có thể hỏi người dân nơi đây để tiếp tục di chuyển thêm 5km để đến được Am Chúa. Sau khi qua Cầu Mới sẽ có bảng chỉ dẫn đường lên Am chúa và đến nơi bạn có thể gửi xe phía dưới chân núi Đại An rồi đi bộ lên.

Có thể bạn quan tâm: Trọn Bộ 11+ Kinh Nghiệm Du Lịch Nha Trang Từng Bước Một

Am Chúa là nơi thờ Thánh Mẫu Thiên Y A Na – hay còn có tên gọi là Bà Mẹ xứ sở. Thiên Y A Na là một nữ thần người Chăm, là người đã khai sáng và truyền dạy cho dân chúng cách làm ăn và sinh sống. Cũng chính vì sự linh thiêng của bà nên đều được người Việt và người Chăm sùng bái.

Theo truyền thuyết về Thánh Mẫu Thiên Y A Na thì bà giáng trần tại núi Đại An và hiển thánh tại Tháp Bà - Nha Trang. Do đó, tại núi Đại An cũng có đền thờ bà với tên gọi là Am Chúa. Đến nay người dân Khánh Hòa vẫn lưu truyền câu nói: “ Am Chúa hiển nhân. Tháp Bà hiển thánh” như một lời khẳng định sự nối liền giữa di tích Am Chúa với Tháp Bà Ponagar Nha Trang. Ngoài ra Thánh Mẫu Thiên Y A Na còn được thờ tại chùa suối đổ Nha Trang.

Không chỉ vậy, Am Chúa còn là điểm di tích lịch sử chứng kiếm cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ của nhân dân Khánh Hòa. Đến nay, phía sau Am Chúa vẫn còn lưu lại dấu tích của lô cốt và giao thông hào đá do thực dân Pháp xây dựng trong những năm chiếm đóng. Ngoài ra, cây Mã Tiền trước sân Am Chúa có tuổi thọ lên đến 350 năm và là nơi dùng làm cột cờ để hội tụ và khơi dậy lòng yêu nước của nhân dân lúc ấy.

Chính vì vậy, Am chúa Nha Trang được biết đến nơi mang nhiều giá trị văn hóa lịch sử nhất và được nhà nước xếp hạng vào di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1999.

Am Chúa Nha Trang được xây dựng với lối kiến trúc tương đồng với các đình làng tại Khánh Hòa. Nơi thờ tự có sự phối thờ, phối tế là một đặc điểm tín ngưỡng đặc trưng của người dân Khánh Hòa. Với các công tình kiến trúc bao gồm: Tam Quan, mộ ông bà Tiều, Bia ký, miếu Sơn Lâm, miếu Ngũ hành, Chánh điện.

Cũng giống như những điểm tâm linh khác tại Khánh Hòa, trước khi đến với Cổng Đại An Tam Quan Môn, bạn sẽ trải qua 100 bậc tam cấp được lát đá hoa cương nhằm thể hiện lòng thành của mình với tín ngưỡng ấy. Sau khi đến cổng, bạn sẽ thấy một đôi rồng đá uy nghi, được điêu khắc vô cùng tinh xảo đang chào đón bạn.

Am Chúa có kiến trúc như các ngôi chùa tại Việt Nam với các hình tứ linh (long, lân, quy, phụng) được đắp nổi và có cấu trúc bao gồm nơi bái đường và chính điện. Tại gian bái đường còn được nhìn thấy những câu đối bằng chữ Hán được đặp nổi ghi lại sự tích của Thánh Mẫu Thiên Y A Na.

Giữa chính điện là nơi thờ Thánh Mẫu, bên hữu là khám thờ Lục vị Tiên cô và Thập nhị Tiên Nương, còn gọi là ban thờ Cô (Công chúa Quý-con gái Thánh Mẫu). Bên tả bàn thờ Thánh Mẫu là bàn thờ Tứ vị Thái Tử và Thập nhị hành khiển, còn được gọi là ban thờ Cậu (Hoàng từ Trí- con trai Thánh Mẫu)

Toàn bộ chính điện đều có đều được làm từ gỗ quý có giá trị cao, trong đó có các bàn thờ đặt ở chánh điện được còn được chạm khắc hoa văn, họa tiết tinh tế vô cùng ấn tượng.

Nổi bật nhất chính là bức tượng của Bà Po Nagar, được làm bằng đất nung, cao khoảng 1m và được đặc trong khám thờ cao tới 1,5m, phía trước tượng bà là một đôi hạt đứng trên lưng rùa, bên dưới có bàn thờ thể hiện sự trang nghiêm và linh thiêng của bà.

Mặt dù, cách bài trí tại đây vô cùng đơn giản, không cầu kì, kết hợp với những bộ trang phục cùng góc nhìn của văn hóa người Việt và người Chăm đã tạo nên một nơi thờ mộc mạc, nhẹ nhàng và thanh thoát.

Lễ hội Am Chúa được tổ chức vào những ngày đầu tháng 3 âm lịch hằng năm, thu hút lượng khách hành hương rất lớn đến từ tứ phương cả người Chăm lẫn người Việt đến để dân lễ cúng bái với những bộ xiêm y đủ màu sắc vô cùng lộng lẫy.

Kết hợp cùng nhiều nghi lễ cổ truyền đặc sắc như múa bóng, hát văn, tế lễ,… Việc tổ chức lễ hội Am Chúa hằng năm cũng là cách để lưu giữ những giá trị văn hóa tinh thần mang đậm dấu ấn bản sắc văn hóa xứ Trầm Hương.

• Khi đến lễ bái hoặc tham quan di tích mọi người phải ăn mặc lịch sự.
• Nghiêm cấm mang các chất gây nổ vào khu di tích
• Không bán hàng rong, ăn vặt bừa bãi và phải giữ gìn vệ sinh khu di tích.
• Nghiêm cấm các hoạt động mê tín dị đoan như đồng bóng, bói toán, cúng sao,… làm xuyên tạc ý nghĩa khu di tích lịch sử và các hành vi gây rối trật tự an ninh khác.
• Nghiêm cấm các trường hợp phá hoại cây xanh, đục đám khắc chữ, săn bắn quanh khu vực di tích và không được tự ý chạm tay hay di chuyển làm hư hại tài sản hiện vật.
• Đối với các hoạt động tín ngưỡng truyền thống văn hóa tại Đại An – Núi Chúa phải chấp hành đúng theo quy định của nhà nước và sự hướng dẫn của các ban quản lý khu di tích.